اللَّهُ نُورُ السَّمَوَتِ وَالْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَوةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِى زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّىٌّ يُوقَدُ مِن شَجَرَةٍ مُّبَرَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لَّا شَرْقِيَّةٍ وَلَا غَرْبِيَّةٍ يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِى ءُ وَ لَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُّورٌ عَلَى نُورٍ يَهْدِى اللَّهُ لِنُورِهِ مَن يَشَآءُ وَ يَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَلَ لِلنَّاسِ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَىْءٍ عَلِيمٌ
خداوند، نور آسمانها وزمين است. مثل نور او همچون چراغدانى است كه در آن چراغى (پر فروغ) باشد. آن چراغ در ميان شيشهاى و آن شيشه همچون ستارهاى تابان و درخشان. اين چراغ از روغن درخت پر بركت زيتون بر افروخته است، كه نه شرقى است و نه غربى. (روغنش به قدرى صاف و شفّاف است) كه بدون تماس آتش نزديك است (شعلهور شود و) روشنى دهد. نورى است بر فراز نور ديگر. هر كس را كه خداوند بخواهد به نور خويش هدايت مىكند، و خداوند براى مردم مثلها مىزند و به هر چيزى آگاه است.
نکته ها :«نور» يعنى چيزى كه هم خودش روشن است و هم سبب روشنى اشياى ديگر مىشود. در فرهنگ اسلام امورى به عنوان «نور» معرفى شده است: قرآن، علم، عقل، ايمان، هدايت، اسلام، پيامبر صلى الله عليه وآله و امامان معصومعليهم السلام.«مشكاة» يعنى چراغدان. «دُرّى» به معناى پر نور و پر فروغ است. «زِيت» روغن زيتون را گويند كه وسيلهى روشنايى بوده است.اگر درخت زيتون در وسط باغ باشد، كه در تمام روز آفتاب بخورد، روغنش بهتر مىشود، ولى اگر در اطراف باغ و مزرعه باشد، يا در وقت صبح آفتاب دارد يا عصر. «زيتونةٍ لاشرقيّةٍ و لا غربيّة»«اللّه نور السموات و الارض» يعنى: خداوند هدايت كنندهى آسمان و زمين است. چون هدايت آفرينش، در آيات ديگر نيز آمده است. «أعطى كلشىء خلقه ثمّ هَدى»وجملهى «نورٌ على نور» به معناى هدايتهاى دايمى و پى در پى است و در پايان آيه نيز مىفرمايد: «يَهدى اللّه لنوره»قرآن در اين آيه خداوند را به نور تشبيه نموده است. با مطالعه اجمالى روشن مىشود كه نور داراى خواص و ويژگىهاى زير است:
1- نور، لطيفترين موجود در جهان ماده و سرچشمه زيبائىها و لطافتها است.
2- نور، بالاترين سرعت را در جهان ماده داراست و با سرعت سيصد هزار كيلومتر در ثانيه مىتواند در يك چشم بر هم زدن (يعنى كمتر از يك ثانيه) كره زمين را هفت بار دور بزند، به همين دليل مسافتهاى فوقالعاده عظيم و سرسامآور نجومى را فقط با سرعت نور مىسنجند و واحد سنجش آنها سال نورى است، يعنى مسافتى كه نور در يك سال مىپيمايد.
3- نور، وسيله تبيين اجسام و مشاهده موجودات است، و بدون آن چيزى را نمىتوان ديد، بنا بر اين هم «ظاهر» است و هم «مظهر» (ظاهر كننده غير).
4- نور آفتاب كه مهمترين نور در دنياى ما است پرورش دهنده گلها و گياهان بلكه رمز بقاى همه موجودات زنده است.
5 - تمام انرژىهاى موجود در محيط (به جز انرژى اتمى) همه از نور آفتاب سرچشمه مىگيرد، حركت بادها، ريزش باران و جريان نهرها و آبشارها و بالاخره حركت همه موجودات زنده با كمى دقت به نور آفتاب منتهى مىشود.سرچشمه گرما و حرارت و آنچه بستر موجودات را گرم نگه مىدارد همان نور آفتاب است حتى گرمى آتش كه از چوب درختان و يا ذغال سنگ و يا نفت و مشتقات آن به دست مىآيد نيز از گرمى آفتاب است.
6- نور آفتاب نابود كننده انواع ميكروبها و موجودات موذى است و اگر تابش اين نور پر بركت نبود كره زمين، تبديل به بيمارستان بزرگى مىشد كه همه ساكنانش با مرگ دست به گريبان بودند.
خلاصه هر چه در اين پديده عجيب عالم يعنى نور مىنگريم و دقيقتر مىشويم آثار گرانبها و بركات عظيم آن آشكارتر مىشود. امّا عجيب است كه بشر با اين همه پيشرفت علمى از شناخت حقيقت نور كه يك امر مادى است عاجز مانده و آن وقت در پى شناخت ذات و حقيقت خداست و چه بسا اين نيز يكى از وجوه تشبيه خدا به نور باشد.حال اگر بخواهيم براى ذات پاك خدا تشبيه و تمثيلى از موجودات حسى انتخاب كنيم (گر چه مقام با عظمت او از هر شبيه و نظيرى برتر است) آيا جز از واژه «نور» مىتوان استفاده كرد؟ همان خدايى كه پديد آورنده تمام هستى است، روشنىبخش عالم است، همه موجودات به بركت او زندهاند، و همه مخلوقات بر سر خوان نعمت او هستند كه اگر لحظهاى لطف خود را از آنها باز گيرد همگى در ظلمت فنا و نيستى فرو مىروند.جالب اينكه هر موجودى به هر نسبت با او ارتباط دارد به همان اندازه نورانيت كسب مىكند:قرآن نور است، چون كلام اوست.اسلام نور است، چون آئين او است.پيامبران نورند، چون فرستادگان اويند.امامان انوار الهى هستند، چون حافظان آئين او بعد از پيامبرانند.ايمان نور است، چون رمز پيوند با او است.علم نور است، چون سبب آشنايى با او است.
